جهت انجام ترجمه خوب و روان باید نکاتی را مد نظر قرار داد که به اصول ترجمه معروف است. رعایت این اصول، مهارت یک مترجم حرفه ای بشمار می آید.

با پیشرفت روز افزون سیستم های ارتباطی و اطلاعاتی، جهان هستی کوچکتر و بسیار پیچیده تر شده است. با پیشرفت علم و تغییر سطح اطلاعاتی مردم و بهبود روابط فرهنگی، "ترجمه" امری اجتناب ناپذیر می باشد؛ بدین خاطر داشتن مترجمین حرفه ای که اصول ترجمه را رعایت کند، بسیار حیاتی است.

همانطور که قبلا ذکر شد، کل جهان هستی متحمل تغییرات بسیار پیچیده ای در زمینه تکنولوژی و تعلیم و تربیت شده است. این تغییرات مستلزم داشتن سیستم هایی با تحصیلات عالی هستند، مثل برنامه های آموزش مترجم.

آموزش مترجمین امری بسیار حیاتی است که بایستی در اولویت قرار گیرد. مترجمین نمایندگان انتقال پیام از زبانی به زبانی دیگر هستند و نظرات و ارزشهای فرهنگی و گفتاری مهم را حفظ می کنند.

وظیفه مترجم حرفه ای فراهم سازی شرایطی است که نویسنده زبان مبدا و خواننده زبان مقصد بتوانند با یکدیگر تعامل داشته باشند. مترجم از مفهوم متن مبدا استفاده می کند تا بتواند متن جدیدی را به زبان مقصد ارائه دهد.

اصول ترجمه برای مترجمین حرفه ای

گام اول برای مترجم حرفه ای شدن، خواندن زیاد ترجمه متون مختلف می باشد، زیرا که ترجمه مستلزم داشتن دانش فعال است، در حالیکه تحلیل و ارزیابی انواع ترجمه ها به دانش غیرفعال نیاز دارد.

مترجم خوب کسی است که اطلاعات جامعی در مورد هر دو زبان مبدا و مقصد داشته باشد. وی بایستی موضوعات مختلف را در هر دو زبان مبدا و مقصد بخواند، از جمله ادبیات نوین، شعر معاصر، روزنامه ها، مجلات، تبلیغات، آگهی ها، دستورالعمل ها و ... . آشنایی با این موضوعات مهم است، زیرا که جوانب فرهنگی زبانها را انتقال می دهد.

 نکته دیگری که مترجم حرفه ای باید بداند، مهارتهای "نوشتاری"، یعنی توانایی نوشتن یکنواخت و صحیح در هر دو زبان مبدا و مقصد می باشد. مترجمین حرفه ای باید با انواع سبک نوشتاری و فنون و اصول ویرایش و نقطه گذاری در هر دو زبان مبدا و مقصد آشنایی داشته باشند. ویرایش و نقطه گذاری، کیفیت و خوانایی ترجمه را بهتر می کند.

یکی از مهمترین نکاتی که مترجم حرفه ای باید مد نظر قرار دهد فهم ارزش متن زبان مقصد در داخل چهارچوب گفتمان زبان مبدا می باشد. برای فهم این موضوع، مترجم باید بر تفاوتها و شیوه های مختلف گفتمان هر دو زبان مبدا و مقصد احاطه داشته باشد. بنابراین، مترجم  حرفه ای باید ساختار نهان متن مبدا را هنگام استفاده از شیوه های مختلف گفتمان بکار ببرد.

مترجم حرفه ای بایستی با فرهنگ، آداب و رسوم و محیط اجتماعی گوینده هر دو زبان مبدا و مقصد آشنایی داشته باشد. علاوه بر این، وی باید با انواع رجیسترها، سبک گفتمان و طبقات اجتماعی هر دو زبان آشنا باشد.

استفاده از دیکشنری خود یک مهارت فنی است. همه مترجمین از نحوه استفاده درست دیکشنری ها مطلع نیستند. کلمات با توجه به متن معانی مختلفی دارند و معمولا استفاده از دیکشنری تک زبانه (انگلیسی به انگلیسی) ارزشمندتر است.

مترجم حرفه ای باید با ساختار نقل قول غیر مستقیم و اشکال مختلف گفتار در زبان مبدا آشنا باشد، مثل مبالغه، طنز، تمسخر . آگاهی از این اشکال سخن خلاقیت آنها را بیشتر کرده و منجر به تقویت مهارت فعالانه آنها می شود.

اغلب مترجمین حرفه ای متون خاصی را برای ترجمه انتخاب می کنند و فقط در آن زمینه به کار خود ادامه می دهند؛ بعنوان مثال، مترجم  حرفه ای فقط آثار ادبی، کتابهای علمی و یا متون روزنامه نگاری را ترجمه می کند.

قبل از اینکه مترجم کار ترجمه را آغاز کند، باید کل متن انتخابی را بخواند تا بتواند دستورالعمل ها را درک کند. مترجم باید مطمئن شود که تمام فایل ها و متون مورد نیاز به دست متقاضی رسیده است.

مترجم باید با سبک و لحن نوشتاری احساس راحتی کرده و سپس با مدیر پروژه در میان بگذارد. عدم تسط بر موضوع متن مورد ترجمه باعث می شود وی وقت زیادی را صرف یادگیری لغات کند. عدم داشتن مهارت در برخی از زمینه ها هیچ ایرادی ندارد.

مترجمین حرفه ای فقط در چند رشته خاص مهارت دارند که با مرور زمان و با کسب تجربه بهترین ترجمه ها را ارائه می دهند و به ندرت کاری خارج از حیطه خود انتخاب می کنند.

مترجم حرفه ای بایستی با فرمت فایل آشنایی داشته باشد. فایل ها بایستی با فرمت ترجمه سازگاری داشته باشند.

از کتابهای مرجع، رهنمودهای مربوط به سبک، فرهنگ لغت و پایگاه داده ی اصطلاحات استفاده کنید.

دقت کنید که تمام جوانب ترجمه را همزمان رعایت کنید
4- اصطلاحات را بشناسید
اصطلاحات، عبارت‌های عامیانه، ضرب‌المثل‌ها و استعاره‌های پرکاربرد زبان انگلیسی را بشناسید. اینگونه میتوانید معنی و مفهوم دقیق متن را درک کنید. گاهی نویسندهٔ متن مبدأ، از اصطلاح یا عبارت عامیانهٔ انگلیسی استفاده می‌کند تا بتواند مفهوم را هر چه بهتر منتقل کند. گاهی نیز ممکن است برای تشریح بهتر یک موضوع، استعاره‌ای پرکاربرد و شناخته شده را ذکر کند.
استفاده از اصطلاحات کمیاب، احتمال کمتری دارد؛ از اینرو دانستن تمام اصطلاحات و ضرب المثلهای زبان انگلیسی، برای شما، حیاتی نبوده و تنها شناخت پرکاربردترین آن‌ها، کافیست.
مترجم مبتدی-3
5-معنی متناسب با متن را پیدا کنید
همانطور که می دانید اکثر کلمات انگلیسی، دارای معانی متعددی هستند. دانستن این معانی، به حرفه ای شدن یک مترجم مبتدی کمک میکند.  گاهی، این معانی با هم در تناقضند. مثلا کلمهٔ oath که هر دو معنی  “قسم” و “فحش” را میدهد.
در برخی موارد نیز، معانی یک کلمه تاحدی به هم نزدیک است که انتخاب معنی درست و متناسب با متن، برای مترجم سخت و پیچیده می‌شود. اگر یک مترجم مبتدی هستید، نگران نباشید.  این مهارت با تمرین ترجمه، به آسانی حاصل می‌شود. به عبارت دیگر، انتخاب معنی درست و مقتضی متن، در ترجمه‌های بعدی آسانتر خواهد بود.
6- ساختار متن و گرامر را یاد بگیرید
اگر به قواعد زبان انگلیسی (گرامر) آشنا نیستید، لازم است به زودی مطالعات خود را در این زمینه شروع کنید. حتماً لازم است زمان افعال، قید، صفت، ترتیب صفات و موصولات و بسیاری قواعد مهم دیگر را بلد باشید تا بتوانید ترجمه‌ای دقیق را انجام دهید. بدون شک اگر در تشخیص هرکدام ناموفق باشید، مطمئن باشید ترجمهٔ شما حق مطلب را ادا نخواهد کرد.
7- اشکالات متن را تصحیح کنید
به هر دلیلی ممکن است متن مبدأ، دارای مشکلات ساختاری یا قواعد گرامری باشد. سعی کنید در حد امکان، آن مشکلات را برطرف کنید. می‌توانید مشکلات فوق را به همراه یادداشتی در متن مقصد، به مشتری تحویل دهید. اما مطمئن باشید که تصحیح اشکالات ساختاری، به ارزش کار شما در سطح یک  مترجم مبتدی، می‌افزاید.
8- لحن متن را رعایت کنید.
مسلماً لحن یک متن علمی با لحن یک متن داستانی تفاوت دارد. میزان رسمیت متون مختلف را در نظر بگیرید و در متن مقصد رعایت کنید. رعایت این نکته حتی برای یک مترجم مبتدی، سخت نیست اما از اهمیت زیادی برخوردار است.
9- دایره واژگان خود را گسترش دهید
با مطالعهٔ کتاب‌های آموزش لغات، دایرهٔ واژگان خود را گسترش دهید. اگر واژگان بیشتری یاد نگیرید، همیشه یک مترجم مبتدی خواهید ماند. کتاب‌هایی از مانند 504 واژهٔ ضروری، واژگان تافل، 400 واژه و 1100 واژه، به ترتیب می‌توانند منابع خوبی برای گسترش دایرهٔ واژگان محسوب شوند.

10- برخی کلمات معادل فارسی ندارند
برخی کلمات در زبان انگلیسی معادل فارسی ندارند. سعی نکنید آن‌ها را حتماً ترجمه کنید. به عنوان مثال چنانچه متنی مربوط به علم کامپیور را ترجمه می‌کنید، حتما می دانید که واژهٔ “windows” نیازی به معادل فارسی ندارد. در واقع بیان معادل فارسی “پنجره‌ها” برای این کلمه در این متن، اشتباه است. این نکته را می‌توانید با کسب آشنایی از واژگان هر حوزه های  علمی رعایت کنید.
11- مفهوم متن را درک کنید
وظیفه شما به عنوان یک مترجم، فقط برگرداندن متن به زبان فارسی نیست. انتقال مفاهیم به بهترین شکل را سرلوحهٔ کار ترجمه قرار دهید. قبل از ترجمه سعی کنید خودتان مفهوم اصلی را درک کنید.  سپس آن را ترجمه کنید. در این صورت شما می‌توانید قسمت‌هایی از متن مبدأ را که با کمی ابهام یا پیچیدگی بیان شده، راحت‌تر به زبان فارسی برگردانید. در واقع می‌توانید مفاهیمی را که درک کرده‌اید، به قلم خود بنویسید.
12- به مترجم ماشینی اعتماد نکنید
این روزها مترجم‌های ماشینی بسیاری در فضای اینترنت خدمات ترجمه رایگان انجام می دهند و به یاری مترجم مبتدی آمده‌اند؛ امّا آیا صحت و اعتبار این مترجم‌ها را بررسی کرده‌اید؟ در میان این مترجم ها فعلا ابزار ترجمه گوگل دقیق ترین این ابزارهاست.  ممکن است روزی از همین روزها، به کمک هوش مصنوعی، مترجم‌هایی به کمک انسان‌ها بیایند که بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر از انسان‌ها، ترجمه را انجام دهند؛ اما تا قبل از این اتفاق، به مترجم‌های ماشینی اعتماد نکنید.
این مترجم‌ها بدون توجه به موضوع زمینه‌ای متن، اولین معنی هر کلمه را پیدا کرده و جایگزین می‌کنند. مترجم‌های ماشینی گاهاً ترتیب صفات، موصول‌ها و اصول دقیق جمله‌بندی را رعایت نمی‌کنند اما چون رایگان و سریع هستند، متاسفانه مورد استقبال شدید برخی از مترجمان مبتدی قرار گرفته اند. به جای مترجم ماشینی، یک دیکشنری در کنار دست خود داشته‌باشید و معانی مختلف هر کلمه را تجزیه‌وتحلیل کنید و بهترین و مناسب‌ترین معنی را در متن جایگذاری کنید.
مترجم مبتدی-4
13- ابتدای راه ، متن سخت قبول نکنید
با خودتان صادق باشید. قبول کنید که فعلاً یک مترجم مبتدی هستید و نمی‌توانید ترجمه‌های تخصصی انجام دهید. لازم است که دانش خود را در زمینه‌های زیادی ارتقا دهید. شما نیاز دارید لغت‌های بسیاری یاد بگیرید و در مورد موضوعات علمی مختلفی، اطلاعات حداقلی داشته‌باشید. بنابراین در ابتدای راه، با تقبل ترجمه‌های تخصصی، اعتبار خود را زیر سؤال نبرید؛ اگر از پس ترجمهٔ متن سخت و تخصصی برنیایید، اعتباری که می‌تواند بیشتر شود، از دست می‌رود.
از دیگر رو، با تقبل ترجمهٔ تخصصی و سخت، روحیهٔ خود را از دست می‌دهید. حتماً با خودتان فکر می‌کنید من از پس این ترجمه برنیامدم پس مترجم خوبی نیستم.
قبل از ورود به حوزهٔ جدید، حتماً چند مقاله و نمونه ترجمه از آن تخصص را مطالعه کنید تا علاوه بر کسب حداقل دانش زمینه‌ای در مورد آن، تا حدودی با لغات تخصصی موضوع متن مبدأ نیز آشنا شوید.
14- در صرف زمان خساست به خرج ندهید
شما به عنوان یک مترجم مبتدی، نیاز دارید متنی را که ترجمه کرده‌اید، بارها و بارها مطالعه کنید. هر جمله ای را که می‌نویسید، چندین بار از رو بخوانید. متن خود را از لحاظ دستور زبان فارسی، شیوایی بیان و امانت داری از متن مبدأ، بررسی کنید.
چنانچه سفارش ترجمهٔ فوری قبول کنید، استرس تحویل به موقع باعث می‌شود احتمال خطای شما افزایش یابد. شاید برایتان تمسخر آمیز باشد اما با واقع بینی قبول کنید که حداکثر 4 صفحه در روز، برای یک مترجم مبتدی کافی است.
مترجم مبتدی-اصلی
15- تجربه بر درآمد غالب است
در ابتدای راه، اینقدر به فکر پول و درآمد نباشید. مبلغ را کمی تعدیل کنید تا بتوانید با مشتریان بیشتری تعامل کنید. این کار، مزایای بسیاری برای شما دارد. اول آنکه می‌توانید با پذیرفتن ترجمه‌های بیشتر، تجربهٔ خود را افزایش دهید و در نتیجه، به علم ترجمهٔ خود بیفزایید. سپس آن که مشتریان بیشتری جذب می‌کنید که این کار از لحاظ اقتصادی نیز برای شما مفید است.